China ging in zijn beleid uit van de veronderstelling van een jong en opkomend Oosten en een vergrijzend en daardoor afnemend Westen. Maar het land is al over zijn hoogtepunt heen, stelt Yi Fuxian in een opinieartikel op Project Syndicate.
De kloof tussen zijn afnemende demografische en economische kracht en zijn groeiende strategische ambities vormt volgens de wetenschapper een groot geopolitiek risico.
Demografische missers - China krimpt nu al
Als de grootmachten op het wereldtoneel verstandig zijn, gebruiken zij hun huidige invloed om samen te werken aan een duurzame wereldorde voordat hun macht vervlogen is.
In januari erkende China dat zijn bevolking vorig jaar begon te krimpen. Dat is zo’n negen jaar eerder dan demografen hadden voorspeld. De gevolgen hiervan kunnen groot zijn. Het betekent dat het hele economische, buitenlandse en defensiebeleid van China gebaseerd is op onjuiste demografische gegevens.
Vergrijzing drukt op economische groei: kijk maar naar Japan
De vergrijzing van de bevolking zal de Chinese economie blijvend parten spelen. De afhankelijkheidsratio van ouderen (het aantal 64-plussers gedeeld door het aantal 15-64 jarigen) heeft een sterke negatieve correlatie met de groei van het BBP. Een voorbeeld daarvan is Japan.
Dankzij de lagere gemiddelde leeftijd profiteerde Japan jarenlang van snelle economische groei. In 1992 lag de gemiddelde leeftijd van Japan 5,5 jaar hoger dan die van de VS en begon de afhankelijkheidsratio van de ouderen die van de VS te overschrijden.
Sindsdien is de groei van het Japanse BBP lager dan de VS. Het BBP per hoofd van de bevolking steeg in Japan van 16% van het Amerikaanse niveau in 1960 tot 154% in 1995. Maar in 2022 was dat cijfer gedaald tot 46% en in de toekomst zal het waarschijnlijk dalen tot minder dan 35%.
Ook in Taiwan en Zuid-Korea
Eenzelfde trend ziet Fuxian in Taiwan en Zuid-Korea. Na meer dan vijf decennia snelle economische groei, dankzij een jonge bevolking, zijn beide economieën daarna gestagneerd doordat hun beroepsbevolking is gekrompen en daarmee ook het BBP per hoofd van de bevolking.
Als we zo naar China kijken, dan ligt eenzelfde scenario voor de hand. In 1980 lag de gemiddelde leeftijd daar op 21 jaar, acht jaar lager dan in Amerika, en van 1979 tot 2011 groeide het BBP met gemiddeld 10% per jaar. Maar de beroepsbevolking in de meest actieve leeftijdsgroep (15-59 jaar) begon in 2012 te krimpen en tegen 2015 was de groei van het Chinese BBP vertraagd tot 7% en 3% in 2022.
India is China al voorbijgestreefd, zakt China naar 3e plek?
Het geboortecijfer daalt in China en daardoor zal de Chinese productie blijven dalen, wat in de VS en elders nieuwe inflatiedruk zal veroorzaken. Hoewel de Chinese bevolking in 1975 1,5 maal groter was dan die van India, blijkt uit cijfers van de Chinese regering dat zij vorig jaar kleiner was (1,411 miljard tegen 1,417 miljard).
In werkelijkheid is de bevolking van India tien jaar geleden die van China voorbijgestreefd en zal zij in 2050 bijna 1,5 keer zo groot zijn als die van China, met een gemiddelde leeftijd van 39 jaar zelfs een volledige generatie jonger dan die van China (57).
China vergrijst sneller dan de VS. In 2030 zal de gemiddelde leeftijd in China al 5,5 jaar hoger liggen dan in de VS en in 2033 zal de afhankelijkheidsratio van de ouderen die van de VS beginnen te overtreffen. De groei van het BBP zal in 2031-2035 lager zijn dan die van de VS. Als de VS al wordt ingehaald als grootste economie ter wereld, zal dat gebeuren door India, niet door China.
Dit kan grote geopolitieke consequenties hebben
Deze foute prognoses kunnen een geopolitiek domino-effect hebben dat uiteindelijk de bestaande wereldorde zou kunnen vernietigen. De Chinese autoriteiten hebben hun beleid gebaseerd op hun aloude overtuiging van een jong en opkomend Oosten en een afnemende invloed van het Westen.
Poetin ging daar ook vanuit. Hij veronderstelde dat als hij stabiele betrekkingen onderhield met een opkomend China, het Westen dan niet in staat zou zijn hem ter verantwoording te roepen voor zijn agressie tegen Oekraïne.
Gaat Xi dezelfde kant op als Poetin nu Chinese droom uiteenspat?
China's achteruitgang gaat geleidelijk. Het zal nog tientallen jaren de tweede of derde economie ter wereld blijven. Maar de kloof tussen zijn tanende demografische en economische kracht en zijn groeiende politieke ambities kan het land kwetsbaar maken voor strategische vergissingen.
Herinneringen aan vergane glorie of angst voor een verloren status kunnen het land op dezelfde gevaarlijke weg brengen als Rusland in Oekraïne. De Chinese leiders zouden dus lering moeten trekken uit de mislukking van Poetin en moeten ontwaken uit hun onrealistische droom van nationale verjonging.
Ook het Westen kan ervan leren
De VS kunnen ook lering trekken uit hun falen om een afnemend Rusland in goede banen te leiden. De VS en zijn bondgenoten, waaronder Canada, het Verenigd Koninkrijk, Australië, Nieuw-Zeeland, de Europese Unie, Japan en Zuid-Korea, zullen ook te maken krijgen met vergrijzing en de daaruit voortvloeiende economische achteruitgang.
Hun gezamenlijke aandeel in de wereldeconomie is al gedaald van 77% in 2002 tot 56% in 2021, en die trend zal zich voortzetten. De geopolitieke gevolgen moeten duidelijk zijn. Als de grootmachten verstandig zijn, werken zij samen om een duurzame wereldorde tot stand te brengen voordat zij niet langer de macht hebben om dat te doen.
Lees ook: 'China wordt het EV-middelpunt van de wereld'