Te midden van China's 'welvaartscampagne' hebben Tencent en Alibaba sociale fondsen van ruim 13 miljard euro aangekondigd, maar of ze daar enig financieel rendement van zullen zien is onzeker. Hoe verhouden deze acties zich tot de regulering van big tech in de rest van de wereld? The Motley Fool zocht het uit.
Dit jaar voert de Chinese overheid een agressieve campagne om de technologiegiganten aan banden te leggen en 'gemeenschappelijke welvaart' te bevorderen. De bedoeling is om iets te doen aan de toenemende ongelijkheid in China.
Onlangs hebben de twee grootste bedrijven van het land, Alibaba en Tencent, grote sociale fondsen van 13,25 miljard euro aangekondigd, die veel van de zorgen van Peking weg kunnen nemen.
Diefstal van investering?
Deze fondsen zijn bedoeld om onderontwikkelde gebieden en industrieën te helpen, en de financiële opbrengst is onzeker. Hoewel beide bedrijven zeggen de fondsen vrijwillig te heben opgericht, lijken de timing en de omvang erop te wijzen dat druk van de Communistische Partij een rol heeft gespeeld.
Moeten de aandeelhouders van Alibaba en Tencent (en Prosus) de nieuwe fondsen als 'diefstal' van hun investering beschouwen, en volgen er nog meer van dit soort acties?
Miljarden voor 'goodwill'
Tencent kondigde in april de oprichting aan van zijn Sustainable Social Value Organization (SSV.org), die bijna 7 miljard euro moet gaan investeren in "basiswetenschap, onderwijsinnovatie, plattelandsvernieuwing, CO2-neutraliteit, voedsel-/energie-/watervoorziening, hulp bij noodtoestanden, technologie voor senioren en openbaar welzijn".
Tencent noemde de SSV een vrijwillige uitbreiding van het sinds 2018 bestaande 930-programma "Tech for Good", met commerciële initiatieven gericht op producten en diensten ten bate van de samenleving. Dat was nog steeds een for-profit onderneming.
Bij de conference call over het eerste kwartaal beantwoordde Martin Lau, voorzitter van Tencent, een vraag over het voordeel van SSV voor aandeelhouders met vage algemeenheden. Er zou misschien sprake zijn van indirect voordeel door goodwill van klanten en marketing.
Geen toeval
De aankondiging van Tencent in april kwam één week nadat toezichthouders Alibaba een boete van 2,8 miljard dollar oplegden voor het schenden van antimonopoliewetten. Dat was vast geen toeval.
Toen de Chinese overheid in de zomer steeds strengere voorschriften bleef uitvaardigen voor een brede waaier van sectoren, waaronder Tencents videogamesector, verhoogde het bedrijf zijn inzet. In augustus kondigde Tencent aan zijn langetermijnbijdrage te verdubbelen tot 100 miljard RMB, of ongeveer 13,25 miljard euro in totaal.
Begin september reageerde Alibaba met een eigen programma van 100 miljard RMB - precies even groot als dat van Tencent. Nogmaals, waarschijnlijk geen toeval. Alibaba's programma heeft vergelijkbare doelen: onderontwikkelde regio's en industrieën helpen digitaliseren, en ondersteuning van flexwerkers en kleine en middelgrote ondernemingen.
Boetes niet uitzonderlijk
Sceptici beschouwen de nieuwe sociale programma's als een vrij openlijke greep in de zakken van de aandeelhouders. Bovendien zorgt de combinatie van deze programma's en nieuwe regelgeving voor veel onzekerheid en angst dat er nog meer volgt. En onzekerheid is nooit goed voor de koersen.
Aan de andere kant is het goed om te blijven relativeren. Deze programma's zullen in de loop van een aantal jaren worden gefinancierd, niet allemaal in één keer. Alibaba gaf als datum 2025, en Tencent zei dat het één of twee keer per jaar bijdragen zou leveren aan zijn fonds.
Alibaba heeft een marktkapitalisatie van 340 miljard euro en Tencent is 485 miljard waard - en hun aandelenkoersen zijn al met respectievelijk 53% en 40% gedaald ten opzichte van de all-time highs. Dus een paar miljard per jaar, hoewel niet ideaal voor aandeelhouders, maakt misschien niet zoveel uit.
En het is nou ook weer niet zo dat Alibaba en Tencent de enige techgiganten zijn die miljarden dollars moeten afdragen. De Europese Unie heeft Alphabet de afgelopen tien jaar 7 miljard euro boete opgelegd wegens overtreding van de monopolieregels, en meer bedrijven hebben honderden miljoenen en zelfs miljarden mogen betalen. Bovendien wordt in de VS gesproken over het verhogen van de vennootschapsbelasting om de nodige sociale programma's te financieren. Dus is dit echt zo anders?
Onzekerheid
Het antwoord is zowel ja als nee. Hoewel programma's voor sociale gelijkheid vergeleken kunnen worden met boetes op grond van de antitrustwetgeving in andere delen van de wereld, betekent de eenpartijstaat in China dat bedrijven weinig mogelijkheden hebben om regelgeving of boetes bij de rechter aan te vechten.
De Chinese regering heeft meer vrijheid dan andere om voorschriften uit te vaardigen wanneer en hoe zij dat wil. Dat betekent dat beleggers zelf moeten beoordelen wat de doelstellingen zijn van de huidige Chinese Communistische Partij - iets dat zelfs voor deskundigen een kwestie is van koffiedik kijken.
Hoewel de nieuwe sociale programma's op financiële gronden geen reden zijn om deze Chinese techreuzen te verkopen, brengen ze zeker meer onzekerheid met zich mee. Dat betekent dat de waarderingen van Alibaba en Tencent onder druk zullen blijven staan zolang er geen duidelijk signaal is dat de regelgevingscampagnes voorbij zijn.
Lees ook: Evergrande en de gevolgen voor de wereld