Een jaar geleden waren het de consumenten die aan het hamsteren sloegen, maar nu de wereldeconomie aan de vooravond van herstel staat, zijn het de bedrijven die in paniek raken en extra voorraden inslaan.
Van matrasproducenten tot autofabrikanten en aluminiumfoliemakers; ze kopen meer dan ze nodig hebben om mee te kunnen komen met het halsbrekende tempo waarop de vraag zich herstelt. Door dit hamsteren dreigen de toeleveringsketens vast te lopen. Dit voedt de angst dat een oververhitte economie de inflatie zal aanjagen.
"Koper, ijzererts, staal, hout, maar ook tarwe, soja, semiconductors en plastic: overal lijkt wel een tekort aan te zijn", zegt Tom Linebarger, CEO van Cummins Inc., een van de grootste producenten van dieselmotoren en –generatoren ter wereld. "Klanten proberen alles te bemachtigen wat ze kunnen. Ze denken dat dit wel tot volgend jaar kan duren."
Weinig bedrijven worden gespaard
Het grote verschil met eerdere disrupties is volgens Bloomberg de enorme veelomvattendheid en het feit dat er dit keer geen einde in zicht lijkt te zijn. Groot of klein, weinig bedrijven worden gespaard. Overal wordt geworsteld met enorme tekorten aan grondstoffen.
Zac Rogers van Colorado State University College of Business spreekt zelfs van een paradigmaverschuiving. Voorheen was het systeem van voorraden, transport en voorraadbeheer zo optimaal mogelijk ingericht als het gaat om kosten en betrouwbaarheid. Maar vandaag de dag, met de enorme groei in online shoppen, willen bedrijven veel meer voorraad hebben. "Wat wij zien is dat het nog lastiger wordt om de spullen daar te krijgen waar ze nodig zijn. Dat maakt dat we hogere prijzen verwachten in de komende twaalf maanden."
'Toeleveringsketen op zijn kop'
Volgens Whirlpool-CEO Marc Bitzer staat de toeleveringsketen ‘aardig op zijn kop’. Normaal gesproken wordt er geproduceerd op basis van inkomende orders en bestellingen, nu op basis van welke grondstoffen en onderdelen beschikbaar zijn. “Dit is alles behalve efficiënt of normaal, maar zo moet je het nu maar doen. Er wordt gezegd dat dit tijdelijk is, maar ik denk dat het nog wel een tijdje zo lastig blijft.”
De problemen gaan helemaal terug tot aan het begin van de keten, bij de ruwe grondstoffen. De prijzen van hout, koper, ijzer en staal zijn allemaal fors gestegen, mede doordat de vraag in de twee grootste economieën ter wereld, de VS en China, enorm is toegenomen. Ook olie zit in de lift, net als de prijzen van producten die daaruit vervaardigd worden, zoals plastic, rubber en chemische stoffen.
Schreeuwend tekort aan chips
En niet te vergeten het schreeuwende tekort aan semiconductors, dat een gevaar vormt voor de gehele elektronicasector. "Dit kan de hoogstaande economieën in Azië goed in problemen brengen", zegt Vincent Tsui van Gavekal Research. "Het zijn niet simpelweg wat verstoringen, het is een structureel probleem en brengt heel wat industrieën in gevaar, niet alleen de automobielproductie."
Om te schetsen hoe serieus het probleem is: Zuid-Korea is van plan 450 miljard dollar te steken in de bouw van ’s werelds grootste chipmaking base ter wereld voor de komende tien jaar.
Lees ook: Rollen we een nieuwe supercyclus in grondstoffen in?