*Justin* schreef op 30 oktober 2012 21:45:
[...]
Je hebt natuurlijk gelijk. Als je een lijn trekt van 2009 tot 2012, dan kom je vanzelf een keer in het rood, dat is 1 lange aflopende lijn. Detail misschien: De EBIT
marge is trouwens stabiel op 12%, (zie plaatje) maar de EBIT is wel kleiner ten opzichte van vorig jaar.
Maar in tegenstelling tot jouw suggestie trek ik die lijn niet. Die lijn zegt namelijk alleen wat er afgelopen jaren is gebeurd. Vanaf 2009 met al drie jaar crisis. En hoeft geen voorspeller te zijn voor de toekomst.
Normaliter heb je een product dat in neergang is (de PND) en een product dat in opkomst is (de connected car). Als het goed is en goed gaat, volgen die normale productcycli elkaar op. De groei van inkomsten uit onder andere de connected car maken dan goed dat de PND aan het eind van zijn leven zit. Je kunt de PND dan nog prima als cashcow gebruiken: weinig in investeren en veel cash uit peuren, als je dat dan maar in de nieuwe activiteiten investeert.
Dat is overigens precies wat TomTom nu doet. Er is nog weinig innovatie in de PND. Er is een wat groter scherm gekomen en wat apps, maar de categorie is geen grote investeringen waard. Wel heeft TomTom (vanmiddag nog toegelicht in de conference call door Goddijn) gezorgd dat de verschillende innovatie afdelingen voor verschillende productgroepen werken.
Op die manier kan de categorie PND nog profiteren van innovaties die voor meerdere groeps-onderdelen worden gedaan. Bijvoorbeeld verbetering van traffic. Ook zou ik het toejuichen (geen idee of ze dat van plan zijn) als we nog eens een consumentenproduct in de schappen zien dat is afgeleid van de R-Link tablet die TomTom voor Renault heeft gemaakt. Dan laat je zien hoe de divisies ook echt onderling van elkaar kunnen profiteren.
Anyway, dat de PND in een neergang is hoeft dus geen probleem te zijn. Ware het niet dat de crisis zowel de neergang van de PND heeft versneld, als de opkomst van de connected car heeft vertraagd. Je krijgt dan dus een periode (overgangsperiode / transitie) waarin je in een soort vacuum zit.
Ik noem nu de connected car als voorbeeld, maar ik kan ook mobiel als voorbeeld noemen. Al ruim een jaar weet TomTom dat ze leverancier van Apple zouden worden, en daar zijn allerlei kansen aan verbonden. Maar in de tussentijd moet je wel een tijd overbruggen waarin consumenten inkomsten afnemen, de PND categorie minder sexy is, en tegelijkertijd Apple en BlackBerry nog in de wachtkamer staan.
En die wachtkamer bestaat ook in het automotive segment. Ik denk daarbij aan de opmerking van Goddijn dat het 3 jaar duurt tussen het moment van tekenen van een contract met een autofabrikant en de eerste rekeningen sturen. De EBIT binnen Automotive was in het eerste halfjaar negatief, vooral door investeringen in nieuwe automotive producten (zoals R-Link) zonder de baten erbij.
Ik zie dat ook terugkomen in de businesscase zoals die ook is neergelegd door SNS. Hoge initiele ontwikkelkosten om autofabrikanten binnen te halen. Pitchen voor opdrachten, prototypes maken, producten testen, etc. Het kost allemaal tijd en geld, zonder dat er nog baten tegenover staan. Het probleem zit hem dus niet in de marges binnen Automotive per product (sommigen denken dat autofabrikanten TomTom uitknijpen), maar de balans tussen investeren en oogsten binnen die divisie als geheel.
Tegelijkertijd is er nu bijvoorbeeld met R-Link iets gemaakt dat kopieerbaar is naar andere klanten. Die klanten kunnen dan gebruik maken van proven technology, waarvan de ontwikkelkosten al gemaakt zijn. Weet je 2-3 klanten te vinden voor een product dat je 1x moet ontwikkelen, dan krijg je ook andere EBIT resultaten.
Dat geldt helemaal voor componenten die TomTom gaat leveren, waarbij het product gestandaardiseerd wordt opgeleverd.
Ik heb natuurlijk ook geen glazen bol, noch een roze bril, maar ik geloof wel in de case waarbij de trend die jij aangeeft in 2009-2012 niet een doorgaande lijn is, maar een tijdelijke dip, tussen twee productcategorieen in. Het zijn eigenlijk meer categorieen, want je hebt ook nog sports/fitness als markt waarin TomTom producten wil lanceren.
In de overbruggingsperiode heeft TomTom gedaan wat ze moesten doen. Kosten terugbrengen, schuld zeer sterk reduceren, afhankelijkheid van banken terugbrengen tot nul. Daar komt bij dat volgend jaar de aflossingen 75 mio euro lager liggen, waardoor mogelijk ook de productontwikkeling wat versneld kan worden. Uiteraard heeft dat wel een aantal jaren gezorgd voor minder R&D budgetten dan TT idealiter had gewild.
In ieder geval zie ik voor komend jaar de volgende baten die je in 2012 niet ziet:
- Android app. In 2012 1 kwartaal actief voor beperkt aantal modellen, in 2013 het hele jaar voor alle modellen.
- Apple maps. In 2012 1 kwartaal actief, in 2013 het hele jaar.
- Carkits. In 2012 4 maanden actief, in 2013 het hele jaar
- BlackBerry. Lanceert de BlackBerry 10 in januari 2013
- 1 of meer fitness producten. Ik vermoed dat er in Q4/Q1 iets gelanceerd wordt.
- Lancering navigatie R-Link voor Renault in Q1 2013.
(zou Q4 2012 worden en deze vertraging van 1 kwartaal is denk ik
mede de reden voor de lichte outlookverlaging van de omzet in 2012)
- Componentenlevering aan automotive klanten. Is nog onduidelijk welke deals TomTom heeft gesloten (zijn ze nu bij een aantal fabrikanten aan het inbouwen). Impact op 2013 is mogelijk.
Grosso modo vertegenwoordigen de bovengenoemde punten denk ik een omzet van minimaal 50 miljoen euro, met een marge die ruim boven het groepsgemiddelde ligt, want het gaat veelal om content en software.
En dan heb je in de verdere toekomst een contract tussen TomTom en PSA die over grote volumes gaat en zelfs groter wordt genoemd dan de huidige grootste klant van TomTom, namelijk Renault. Maar dat ligt allemaal nog wat ver weg.