OnoMatopee schreef op 18 augustus 2023 10:47:
BAM ziet kansen in energietransitie en hoopt op oplossingen woningmarkt cobouw
Petra Platschorre 17 aug. 2023Gewijzigd: 9:03
BAM ziet kansen in energietransitie en hoopt op oplossingen woningmarkt
Ruud Joosten, CEO van BAM. Foto; Ruud Jonkers
De woningmarkt in Nederland stokt. Daar zijn oplossingen voor, maar daar is wel politieke wil voor nodig, stelt BAM-topman Ruud Joosten.
Een gebrek aan locaties en trage vergunningprocedures frustreren de woningbouw, maar Ruud Joosten ziet oplossingen. De topman van BAM gebruikte de presentatie van de halfjaarcijfers donderdag om te pleiten voor meer buitenstedelijke bouwlocaties én een inperking van de bezwaarmogelijkheden.
Hoewel Joosten en financieel directeur Frans den Houter tevreden zijn met de resultaten tot nu toe, is duidelijk dat de Nederlandse markt "uitdagend" is. Het bouwconcern uit Bunnik verkocht in de eerste helft van dit jaar 494 woningen. De verwachting is dat dit aantal nog stijgt naar zo'n 1.500. Een forse daling vergeleken met vorig jaar, toen BAM ruim 2.000 woningen verkocht.
Giftig
De stijging van de bouwkosten en de hoge rente vormen een "giftige combinatie", stelt Joosten. Het consumentenvertrouwen heeft een tik gekregen. Toch lijkt de markt nu wat te stabiliseren, zegt de topman. De woningverkopen in juni en juli namen iets toe, mede vanwege loonsverhogingen die ingingen per 1 juli. Sowieso verwacht de topman dat de markt herstelt, omdat de vraag vanwege de woningnood hoog blijft.
De hoge rente is volgens Joosten niet het grootste obstakel voor de bouw van nieuwe woningen. Vooral de langdurige vergunningprocedures zorgen voor vertraging. Bestemmingsplannen die gewijzigd moeten worden, visies van gemeenten en provincies die niet overeenkomen en uitgebreide bezwaarprocedures zitten bouwplannen in de weg. Het maken van bezwaar lijkt de afgelopen jaren een vlucht te hebben genomen, zien Joosten en Den Houter. De algemeen directeur van het bouwconcern zou graag zien dat alleen mensen die direct geraakt worden door bouwplannen bezwaar kunnen aantekenen.
Schouders eronder
Daarnaast frustreert de keuze om veel binnenstedelijk te bouwen het kabinetsdoel om 100.000 woningen te bouwen, vindt de topman. Hij pleit voor ontwikkeling van grootschalige bouwlocaties in de buurt van steden waar al voorzieningen zijn, zoals Utrecht en Almere. BAM stelde met dochteronderneming AM in 2021 al een veelomvattend plan op voor de 'Eemvallei Stad'. Deze "compleet nieuwe stad" werd gepresenteerd als "duurzaam en klimaatbestendig antwoord op de huidige woningnood".
Dat de grootstedelijke uitbreidingen niet van de grond willen komen, heeft met politieke wil te maken, denkt Joosten. "Je moet met elkaar de schouders eronder steken als je 100.000 huizen wilt."
Er is niet zomaar een oplossing. Dit is politiek”
Joosten wijst ook op de woondeals die minister Hugo de Jonge (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening) heeft gesloten. De provincies moeten die afspraken nu vertalen naar concrete plannen en voorstellen, maar de meningen binnen de provinciebesturen kunnen flink verschillen. Door de val van het kabinet is nu ook onduidelijk wat er gaat gebeuren met de nieuwe regelingen op de huurmarkt die De Jonge wilde doorvoeren. Dat zorgt weer voor onzekerheid bij investeerders.
Hoe nu verder? "Er is niet zomaar een oplossing. Dit is politiek", stelt Joosten. Wel blijft het bouwbedrijf voorstellen doen om overheden te helpen en blijft de topman in gesprek met de minister. BAM kijkt ook wat mogelijk is met zijn eigen grondposities. Het bedrijf schafte in juni extra grondposities aan.
Daarnaast heb je als bouwbedrijf natuurlijk grip op hóé je bouwt, benadrukt financieel directeur Van Houter. Neem de industriële woningbouw. BAM verwacht dat de eerste houten woningen volgens het nieuw ontwikkelde woonconcept volgend jaar uit de fabriek rollen.
Tegenvallers in Denemarken
Al met al zag het bouwconcern de nettowinst in het eerste half jaar met bijna 30 procent dalen naar 85,7 miljoen euro. De omzet bedroeg in dezelfde periode 3 miljard euro.
Ondanks de uitdagingen, blikken de topmannen tevreden terug op het eerste half jaar. Ongeveer de helft van de omzet van het bouwconcern komt uit het Verenigd Koninkrijk en Ierland. Daar gaan de zaken goed. BAM legt zich daar niet toe op woningbouw, maar op infra- en spoorprojecten en utiliteitsgebouwen als scholen, universiteiten en ziekenhuizen. Dat levert een stabiele bijdrage aan het bedrijf.
Dat BAM de winst en omzet zag dalen, komt niet alleen door de kwakkelende Nederlandse woningmarkt. Enkele projecten in Denemarken die onder de Nederlandse divisie vallen, haalden de opbrengsten naar beneden. Bij het ontwerp van vier Deense scholen werden fouten gemaakt. Dat zorgde voor vertraging en vanwege de sterk gestegen inflatie liepen vervolgens de inkoopkosten van materialen op. Inmiddels is de afronding van de projecten in zicht. Twee van de vier scholen worden dit jaar opgeleverd.
Daarna zal BAM niet meer meedoen met aanbestedingen in het land. Dat past in de nieuwe strategie. Het bouwconcern neemt geen grote, risicovolle projecten meer aan en wil zich vooral richten op de Nederlandse, Britse en Ierse markt.
Daarmee verdwijnt BAM nog niet volledig uit Denemarken, want met de infradivisie werkt het bedrijf nog wel aan het Fehmarnbelt-project. Joosten vertelt trots over het grote, complexe tunnelproject dat net op stoom is gekomen. BAM is nog tot zeker 2029 bij het project betrokken.
Focus energietransitie
Ook in Nederland laat BAM risicovolle (infra)projecten aan zich voorbijgaan. Het concern wil meer aandacht overhouden voor de kleinere, regionale infraprojecten. Aan die werken valt "een goede boterham te verdienen", zegt Joosten. BAM richt zich vooral op infraprojecten op het gebied van duurzaamheid en de energietransitie. De kennis en kunde van werknemers die nu niet meer aan grote projecten werken, kunnen hier goed worden ingezet, aldus de topman.
Joosten is dan ook blij met de uitspraak in het Porthos-project afgelopen woensdag. Het project in de Rotterdamse haven mag doorgaan van de Raad van State, ondanks dat er bij de bouw stikstof vrijkomt. Hoewel BAM niet al te veel last heeft van de stikstofcrisis, ruikt het bedrijf na de uitspraak kansen in de aanleg van nieuwe energie-infrastructuur. Daar moet nog fors in worden geïnvesteerd, wil Nederland zijn klimaatdoelen halen, stelt Joosten.
In balans
BAM ziet dus grote kansen in die energietransitie. Voorlopig heeft het concern ook nog genoeg projecten in de pijplijn zitten. De orderportefeuille ter waarde van 9,5 miljard euro is goed voor zo’n anderhalf jaar aan werk. Voor het komende half jaar verwacht de bouwer betere resultaten, waaronder meer woningverkopen.
Het huidige verschil met de resultaten van vorig jaar is mede het gevolg van de nieuwe koers van het bedrijf. Volgend jaar zijn de resultaten beter te vergelijken, denkt Van Houter.
"Dan komt het bedrijf in balans en zijn we ‘clean’."