De invoering van importheffingen op aluminium en staal uit de Europese Unie, Canada en Mexico door de VS zal wereldwijd grote gevolgen hebben. We zetten de vijf belangrijkste op een rij.
Na twee maanden uitstel gaat het dan toch gebeuren: de VS legt handelstarieven op aan de Europese Unie, Canada en Mexico. Er komt een tarief van 25% op de invoer van staal en 10% op de import van aluminium uit deze landen. De toekomst moet uitwijzen wat de gevolgen zijn. Maar hierbij alvast een voorzetje.
1. Handelsoorlog
Als een land eenzijdig bepaalt om importtarieven in te voeren, breiden protectionistische maatregelen zich vaak als een olievlek uit. Dat lijkt ook in dit geval te gebeuren. De getroffen landen hebben al aangekondigd dat zij tegenmaatregelen gaan nemen.
Zo zal de EU voor de invoer van Amerikaans staal en aluminium dezelfde tarieven opleggen. Daarnaast komen er nieuwe tarieven op sinaasappelsap, spijkerbroeken, Harley Davidson-motoren, jachten en pindakaas uit de VS. Deze producten komen uit staten met een grote Republikeinse aanhang. Met tussentijdse verkiezingen in zicht hoopt Brussel dat dit Trump onder druk zal zetten om op zijn schreden terug te keren.
Mexico gaat heffingen invoeren op de import van onder meer varkensvlees, fruit en staal. Ook Canada slaat terug, onder andere met zogeheten dollar-for-dollarheffingen op de invoer van staal, aluminium en andere Amerikaanse producten.
Het is de vraag tot welke tegenreacties dit aan Amerikaanse zijde zal leiden. Duitsland - dat is gezegend met een sterke automobielsector - vreest dat Trump heffingen gaat invoeren op Europese auto's.
De kettingreactie van importtarieven kan de wereldwijde economische groei en daarmee ook de aandelenmarkten onder druk zetten. Het is dan ook geen wonder dat veel economen en analisten de ontwikkelingen met argusogen volgen.
2. Nafta op de tocht
Omdat de VS ook zijn buurlanden niet spaart, ligt er eveneens een druk op de Nafta, het vrijhandelsverdrag tussen de Verenigde Staten, Canada en Mexico. Trump had heronderhandelingen over dit akkoord toegezegd, omdat hij het een slechte deal vond voor de VS. Maar na invoering van de importtarieven op staal en aluminium lijkt de kans op een deal op korte termijn verkeken, zo vrezen economen van Goldman Sachs, aldus een bericht van CNBC.
Ze verwachten dat de economische impact van de invoering van importtarieven en het opleggen van invoerquota voor producten uit Zuid-Korea, Australië en Brazilië evenwel bescheiden zal zijn. Dat geldt ook voor de inflatoire druk: volgens de economen zal het de Amerikaanse kerninflatie met circa 1 basispunt opvoeren. Dit komt omdat slechts de helft van de import van staal en aluminium afkomstig is uit Canada, Mexico en de EU.
3. Staalmarkt op zijn kop
Voor Amerikaanse staalproducenten was het besluit van Trump goed nieuws. De VS importeert immers vier keer zoveel staal als het exporteert. Amerikaanse staalproducenten hebben de druk van buitenlandse concurrenten de afgelopen decennia flink zien toenemen. De importheffingen damt deze concurrentie in. Het is dat ook geen wonder dat de koersen van Amerikaanse staalbedrijven gisteren flink opliepen.
Kredietbeoordelaar Moody’s heeft de vooruitzichten voor de Amerikaanse staalsector voor de komende 12 tot 18 maanden na bekendmaking van het besluit van Trump verhoogd van stabiel naar positief.
Toch doen Amerikaanse staalbedrijven er goed aan om niet te vroeg te juichen. Analisten waarschuwen er op MarketWatch voor dat de algehele onzekerheid over de impact van het besluit van Trump kan leiden tot een toenemende volatiliteit van de koersen van staalaandelen.
Ook kunnen de wereldwijde staalprijzen straks onder druk komen omdat staal dat oorspronkelijk bedoeld was voor de Amerikaanse markt op zoek is naar een andere bestemming. Dat kan leiden tot prijsconcurrentie.
Voor Europese staalbedrijven is het besluit van Trump natuurlijk minder gunstig. Maar de Telegraaf meldde vanochtend dat de Amerikaanse importtarieven ArcelorMittal slechts beperkt zullen raken. De staalreus zal naar verwachting meer last hebben van de heffingen op Mexicaans staal. Het CBS becijfert de schade voor Nederlandse staalmakers op circa 430 miljoen euro.
4. Amerikaanse banengroei nihil
De maatregelen van Trump zou het banenverlies in de Amerikaanse staalsector moeten stoppen. De sector kreeg de afgelopen decennia flinke klappen door de sterke concurrentie van buitenlandse staalbedrijven.
Maar of de maatregel het gewenste effect sorteert is de vraag. Het trackrecord stemt in elk geval niet optimistisch. Diverse voorgangers van president Trump, onder wie George W. Bush, Bill Clinton en Ronald Reagan, hebben soortgelijke importheffingen op Europees staal ingevoerd. Maar die hebben het tij nauwelijks doen keren. De laatste importheffingen, in 2002, deden de Amerikaanse economie uiteindelijk meer kwaad dan goed, waardoor ze al na anderhalf jaar weer werden opgeheven.
Met deze geschiedenis in het achterhoofd waarschuwde de Amerikaanse Kamer van Koophandel er onlangs dan ook voor dat importtarieven de Amerikaanse economie kunnen schaden. Ook zou het de relatie met trouwe bondgenoten kunnen aantasten en het Amerikaanse leiderschap kunnen ondermijnen.
5. Impact het grootst voor Canada, Brazilië en Zuid-Korea
De invoering van importtarieven op buitenlands staal en aluminium zal het ene land harder raken dan het andere. Volgens MarketWatch is Canada de grootste staalleverancier aan de VS, gevolgd door Brazilië, Zuid-Korea, Mexico en Rusland. Zij zullen de meeste pijn ondervinden. Op gepaste afstand volgen Turkije, Japan en Taiwan. Deze acht landen nemen 75% van de import van staal door de VS voor hun rekening.
China staat opmerkelijk genoeg op de elfde plaats, ondanks het feit dat dit land verantwoordelijk is voor ongeveer de helft van de wereldwijde staalproductie.
Er zijn ook landen die juist kunnen profiteren van een handelsoorlog. Benieuwd welke dat zijn? Lees het in dit artikel.
Lees ook: Handelsoorlog: wat merkt Nederland ervan?