Een nieuwe handelsoorlog lijkt geboren. Die kan desastreus uitpakken voor de wereldeconomie en zal daarmee ook de beurzen geen goed doen.
De handelstekorten van de Verenigde Staten met de rest van de wereld zijn geen misbruik of diefstal, maar het resultaat van het feit dat de Verenigde Staten veel meer consumeren dan sparen. Die situatie kan alleen maar bestaan omdat de Verenigde Staten beschikken over de wereldhandelsvaluta, de dollar. De Amerikanen leven al decennia ver boven hun stand en leggen de rekening neer bij de rest van de wereld.
Stelselmatige overwaardering
Het Amerikaanse handelstekort bedraagt zo’n 80 miljard dollar per maand. De Verenigde Staten exporteren jaarlijks ongeveer voor 3.000 miljard dollar aan goederen, maar er wordt voor 4.000 miljard dollar per jaar ingevoerd. Jaarlijks hebben de Verenigde Staten een handelstekort van 1.000 miljard dollar met de rest van de wereld. De Verenigde Staten overspoelen de wereld zo met dollars. Het grootste gedeelte van de wereldhandel is geprijsd in dollars, de meeste schulden ook. De geaccumuleerde handelsoverschotten staan in dollars.
De dollar is de sleutelvaluta van de wereld. Als een Japans bedrijf iets verkoopt aan een bedrijf in Brazilië, zal de transactie meestal geprijsd zijn dollars. Wanneer een Canadees bedrijf geld leent aan een bedrijf uit Indonesië zal de lening in dollars zijn.
De dollar is de meest liquide en stabiele valuta. De Amerikaanse kapitaalmarkt is de grootste, meest liquide, veilige en best renderende plaats om geld aan het werk te zetten. Daardoor is er een constante vraag naar dollars. De dollar is behalve een betaalmiddel ook een store of value. Als gevolg daarvan is de dollar stelselmatig overgewaardeerd.
De-industrialisatie
En dat is nu precies de reden dat in de afgelopen decennia steeds meer Amerikaanse bedrijven besloten hun producten niet in de Verenigde Staten, maar elders te gaan laten maken. Dat was immers goedkoper. Zo kon met name China de werkplaats van de wereld worden. De globalisering droeg daarnaast bij aan de steeds verder zakkende inflatie. De Verenigde Staten kochten hun producten in landen waar ze voor een lagere prijs werden gemaakt dan thuis. De Amerikaanse de-industrialisatie was een feit.
Wat overbleef in de Verenigde Staten was een sterk dominante financiële sector, een toonaangevende farmaceutische industrie, een indrukwekkende technologiesector en wapenfabrikanten. Allemaal producten die de rest van de wereld nog wel van de Verenigde Staten wilden afnemen.
Vooral de financiële assets raakten steeds meer in buitenlandse handen. Momenteel bezit het buitenland 24.000 miljard dollar aan aandelen, obligaties en vastgoed meer dan de Verenigde Staten in het buitenland bezitten. Dat kan alleen omdat de wereld een rotsvast vertrouwen heeft in de Amerikaanse financiële markten.
Het handelstekort van de Verenigde Staten met de rest van de wereld is juist de oorzaak van de exceptionele financiële dominantie van de Verenigde Staten in de wereld. De Amerikaanse economie maakt 27 procent uit van de wereldeconomie, de Amerikaanse beurzen echter maar liefst 75 procent van de MSCI Wereldindex. Dat is juist door de handelstekorten is veroorzaakt.
Re-industrialisatie
Globalisering leidde echter tot spanningen. Joe Sixpack ziet bedrijven in zijn stad de deuren sluiten en verliest zijn goedbetaalde baan. Het wordt een politiek issue en het populisme steekt de kop op. Er staan politici op die aankondigen de zaak weer recht te zullen gaan zetten. Importheffingen lijken een probaat middel om buitenlandse exporten af te remmen en het Amerikaanse bedrijfsleven te revitaliseren.
De Amerikaanse industrie is in de afgelopen decennia echter dermate in verval geraakt dat een spoedig herstel onmogelijk lijkt. Al was het maar omdat na jarenlange outsourcing veel gekwalificeerde werknemers verdwenen zijn. Waar haalt een oplevende Amerikaanse industrie zijn werknemers vandaan? Dat wordt al helemaal moeilijk als je immigranten die mogelijk nog wel in aanmerking zouden komen het land uitzet - hooggekwalificeerde werknemers die bijvoorbeeld in China wel ruim voorradig zijn.
Het behoeft weinig betoog dat het terughalen van bedrijvigheid naar de Verenigde Staten op alle fronten inflatoir werkt. Globalisering was immers de voornaamste motor achter de steeds verder dalende inflatie.
De gemiddelde winstmarge van bedrijven ligt tussen de 10 en 20 procent. Bij importheffingen worden bedrijven gedwongen hun prijzen te verhogen of hun productie maar helemaal stop te zetten. De Amerikaanse consument betaalt de rekening.
Martine Hafkamp is algemeen directeur van Fintessa Vermogensbeheer. Fintessa is een zelfstandig, onafhankelijk en gespecialiseerd vermogensbeheerkantoor uit Baarn, en tweevoudig winnaar van de Gouden Stier. Deze publicatie is samengesteld door Fintessa B.V. De in deze publicatie vermelde gegevens zijn ontleend aan door Fintessa B.V. betrouwbaar geachte bronnen en publiekelijk bekende informatie. Deze publicatie bevat beleggingsaanbevelingen, maar geen beleggingsadvies noch een aanbieding of uitnodiging tot koop of verkoop van enig financieel instrument. Voor de juistheid en volledigheid van de genoemde feiten, gegevens, meningen, verwachtingen en uitkomsten daarvan kan Fintessa B.V. niet instaan. Fintessa B.V. is een beleggingsonderneming en beschikt over een vergunning op grond van de Wet financieel toezicht. Fintessa B.V. staat onder toezicht van de Autoriteit Financiële Markten en De Nederlandsche Bank. Voor de uitgebreide Disclaimer verwijzen wij naar onze website www.fintessa.nl.