Wall Street is de beursweek slecht begonnen. De Dow Jones-index is 800 punten kwijtgeraakt, de Nasdaq koerst op het laagste niveau in zes maanden en 'paniekbarometer' VIX is boven de 25 punten uit geschoten. Vooral risicovolle activa moeten het bezuren. Wat is er aan de hand?
Nog geen drie uur na de openingsbel kijken beleggers op Wall Street tegen forse verliezen aan. De Dow Jones-index staat 1,9% in de min, de brede S&P500 noteert 2,7% onder de slotkoers van vrijdag. Vooral techaandelen hebben het zwaar. De Nasdaq Composite was donderdag al officieel in een correctie beland (dat wil zeggen: 10% onder de vorige piek gezakt), en koerst op het moment van schrijven 4,2% onder het slot van vrijdag. De Philadelphia Semiconductor Index (SOX) met chipaandelen is zelfs met meer dan 5% omlaag gedoken.
Lees ook de slotcall van vandaag: AEX begint beursweek met verlies en de enige index die groen kleurt is de VIX
Alle 'Magnificent 7'-aandelen worden lager gezet met percentages die je eerder zou verwachten bij volatiele smallcaps:
- Amazon: -3,4%
- Microsoft: -3,6%
- Nvidia: -5,3%
- Alphabet: -5,2%
- Meta: -5,6%
- Apple: -5,6%
- Tesla: -13,9% (!)
Market cap Tesla in enkele maanden gehalveerd
Vooral de koersval van Tesla valt op. Het aandeel belandde enkele maanden geleden in een glijvlucht, maar de bodem lijkt nog niet bereikt. Sinds het hoogtepunt van 17 december is de marktkapitalisatie (aantal uitstaande aandelen x de beurskoers) ruim gehalveerd, van $1,5 biljoen naar $708 miljard. Daarmee is de koerswinst na de overwinning van de door topman Elon Musk gesteunde Donald Trump volledig weggesmolten.
De daling wordt toegeschreven aan een combinatie van factoren:
- ingezakte verkopen van Tesla's in China en Europa
- hevige concurrentie uit China, niet alleen in elektrische voertuigen, maar ook op het terrein van autonoom rijden
- een dreigende kopersstaking van potentiële klanten die het oneens zijn met de politieke rol van topman Elon Musk. In de VS en Europa zijn zelfs diverse Tesla-filialen aangevallen door actievoerders.
- zorgen van beleggers dat Musk teveel is afgeleid door zijn andere activiteiten (zoals de leiding over het Department of Government Efficiency, X en SpaceX)
Bitcoin -9,7%, ether -11%
Ook cryptovaluta gaan door het putje. De bitcoin (zie grafiek hieronder) staat 9,7% in de min en is onder de $80.000 gedoken. De koers van ether is zelfs met ruim 11% gedaald.
VIX gaat door het dak en Fear & Greed-index op standje 'extreme angst'
Beleggers zoeken hun toevlucht tot defensieve waarden, zoals nutsbedrijven en levensmiddelenfabrikanten. Ondertussen gaat de' VIX, een belangrijke graadmeter voor volatiliteit, door het dak. 27,60 punten staat er nu op de borden, een niveau dat we voor het laatst hebben gezien op 18 december, de dag dat de Federal Reserve de prognose voor renteverlagingen in 2025 had gehalveerd:
Tegelijkertijd is de zogeheten Fear & Greed-index van CNN terecht gekomen op standje 'extreme angst'. Dat is het laagste niveau in ruim een jaar.
Deze index wordt geformeerd uit zeven deelindicatoren, waarvan er maar liefst zes duiden op extreme angst onder beleggers:
- het 125-daags voortschrijdend gemiddelde van de S&P500
- de breedte van de sell-off
- de kracht van de sell-off
- de verhouding van putopties ten opzichte van callopties
- de stand van de VIX-index
- de vraag naar veilige havens, ofwel het verschil in rendement tussen aandelen en staatsobligaties
Slechts één deelgrafiek wijst nog op hebzucht: de indicator die het verschil in rente tussen veilige staatsobligaties en zogeheten junk bonds (obligaties met lage rating) weergeeft. Deze yield is nog altijd vrij laag, wat getuigt van een risk-on-modus onder beleggers.
Al deze signalen (op die laatstgenoemde indicator na dan) duiden er op dat beleggers in paniek zijn. Wat zijn de redenen?
1. Recessie-angst
Beleggers zijn al enige tijd bevangen door angst voor een recessie, die verder lijkt aan te zwellen. De handelsspanningen zijn de afgelopen weken enorm toegenomen, nadat de VS importtarieven heeft opgelegd op goederen uit China, Mexico en Canada, en de Chinezen en Canadezen direct hard terugsloegen. Mark Carney, die onlangs met overweldigende meerderheid werd gekozen als nieuwe leider van de Canadese Liberale Partij en Justin Trudeau gaat opvolgen als premier, staat er geharnast in. "Canada zal zijn heffingen op producten uit de VS handhaven todat de Amerikanen ons respect tonen en geloofwaardige, betrouwbare toezeggingen doen voor vrije en eerlijke handel", zei hij in zijn overwinningsspeech.
Ook Trump wil van geen wijken weten. Deze week worden de 25% importheffingen op staal en aluminium, die hij eerder heeft aangekondigd, van kracht. Op 2 april volgen nieuwe, wederkerige handelstarieven voor handelspartners die heffingen opleggen op Amerikaanse exportgoederen. Een wereldwijde wedloop van tarieven kan leiden tot een oplopende inflatie (de hogere tarieven moeten immers worden doorberekend in de prijzen) en de wereldwijde economische groei schade toebrengen. En dan klinkt al snel het R-woord, van recessie.
In een interview met Fox News afgelopen zondag, zei Donald Trump dat hij niet uitsluit dat de Amerikaanse economie dit jaar in een recessie terecht zal komen. Hij wilde zich niet wagen aan voorspellingen en zei dat dit een 'overgangsperiode' was, 'omdat we iets heel groots doen'. De zorgen van bedrijven over onduidelijke en onvoorspelbare handelspolitiek wuifde hij weg.
Dit alles stelt beleggers niet gerust. En ook Amerikaanse consumenten niet. Uit een rapport van de Federal Reserve Bank van New York blijkt dat die laatste groep zich meer zorgen maakt over de economische vooruitzichten. De verwachtingen ten aanzien van de werkloosheid, wanbetalingen en toegang tot kredieten zijn verslechterd.
Het 'kleine' Amerikaanse consumentenvertrouwen, gemeten door de Universiteit van Michigan, moet vrijdag meer duidelijkheid geven. Dat cijfer is van groot belang, aangezien de consumentenbestedingen voor 70% bijdragen aan het Amerikaanse BBP. Ook de Amerikaanse CPI (woensdag) en PPI (donderdag) worden ongetwijfeld met grote belangstelling bekeken, omdat die ook wat zeggen over de stand van de Amerikaanse economie.
Marktprofessionals beginnen zich eveneens steeds meer zorgen te maken. Uit een poll van Reuters blijkt dat 91% van de economen een verhoogd recessie-risico ziet als gevolg van de grillige handelspolitiek van Trump. En HSBC verlaagde de rating voor Amerikaanse aandelen naar 'neutraal', terwijl die voor Europese aandelen omhoog ging van 'onderwogen' naar 'overwogen'. Volgens de zakenbank heeft het beleid van Trump voor toenemende onzekerheid gezorgd, terwijl de Europese 'big bazooka' van €1,2 biljoen van afgelopen week en de opmars van China in de techrace beleggers ertoe aan kan zetten om kansen elders te benutten.
2. Concurrentie uit China
De recessiezorgen komen bovenop zorgen over concurrentie van China in de strijd om dominantie op het gebied van AI. De lancering van het AI-programma door de Chinese start-up DeepSeek, in januari, zette het speelveld volledig op zijn kop. DeepSeek beweerde toe te kunnen met aanzienlijk minder en ook minder geavanceerde chips dan reeds bestaande AI-programma's, zoals ChatGPT, Gemini en Claude.
Alibaba kwam niet veel later met een vergelijkbaar programma, AI-model QwQ-32B, en maakte dat vorige week open source. Ook werd vorige week nog een ander Chinees AI-model gelanceerd: Manus, dat volgens de ontwikkelaars beter presteert dan vergelijkbare modellen van OpenAI.
Het is altijd afwachten in hoeverre dit soort claims kloppen, maar dat we China op AI-gebied serieus moeten nemen, is zeker. Beijing zet er in elk geval vol op in, zo bleek afgelopen week ook op het Nationaal Volkscongres, waarin de plannen voor dit jaar werden ontvouwd. De Chinese overheid kondigde daar een reeks maatregelen aan om de binnenlandse vraag en innovatie (met name op het gebied van AI) te ondersteunen.
Ook het succes van Chinese EV-fabrikanten laat zien dat China qua innovaties hard aan de weg timmert en dat marktdominantie door de VS geen vanzelfsprekendheid is. Er is in elk geval geen reden om China af te schrijven, zo heeft u vandaag kunnen lezen in een analyse van Martin Crum.
3. Naderende shutdown
Verder dreigt de Amerikaanse overheid deze week weer op slot te gaan, tenzij het Congres voor middernacht 14 maart een tijdelijke financieringswet goedkeurt, die tot 30 september lucht geeft. Republikeinen en Democraten zijn hopeloos verdeeld, onder andere over grensbewaking. De Republikeinen hebben een meerderheid, maar als er enkele kikkers uit de kruiwagen springen, is er een kans dat die shutdown er toch komt.
Dat zou nog meer chaos creëren bovenop de forse bezuinigingen en vele overheidsbanen die verdwijnen door het door Elon Musk bestierde Department of Government Efficiency (DOGE).
Om toch nog met een lichtpuntje af te sluiten: het effect op de beurs van een shutdown is doorgaans beperkt, zo meldde Barron's vandaag. Op korte termijn kan het tot volatiliteit leiden, maar op langere termijn valt het mee. Uit een inventarisatie van Carson Group blijkt dat de S&P500 vlak was gedurende de vorige 22 (!) shutdowns sinds 1976. In de twaalf maanden erna liep de index op met gemiddeld 12,7%. Laten we hopen dat de statistieken beleggers ditmaal gunstig gezind zijn.