Op een Internetsite over beleggen mag een artikel over de vraag welke regels van toepassing zijn op het effectenverkeer via internet niet missen. Op zichzelf een onderwerp waarover veel geschreven zou kunnen worden.
Denk maar eens aan de vraag of een buitenlandse internetbroker moet voldoen aan de Nederlandse wetgeving en, bijvoorbeeld, een Nederlandse vergunning nodig heeft. Of denk eens aan de vraag of bij een beursintroductie van een internetfonds volstaan kan worden met de publicatie van een prospectus op de internetsite van het bedrijf, of dat het desbetreffende document ook in gedrukte vorm beschikbaar moet zijn.
Allemaal vragen die samenhangen met het online beleggen. Voor beleggers is er echter nog een veel belangrijkere vraag. Die vraag luidt:
“Kan ik als internetbelegger aanspraak maken op dezelfde bescherming als wanneer ik via de adviseur bij de bank beleg en heeft de bank dezelfde zorgplicht?”
Informatie inwinnen verplicht
Voordat met de beantwoording van de vraag van de bescherming en de zorgplicht wordt begonnen, is het van belang de relatie tussen de belegger en de internet-broker. Die internetbroker nader te bezien. Die internetbroker kan een bedrijf zijn dat uitsluitend effectentransacties verwerkt, of een Nederlandse bank die online een internetsite exploiteert, waarbij het mogelijk is effectentransacties op te geven.
Kenmerkend is in elk geval dat de internetbroker en de belegger elkaar niet meer fysiek ontmoeten, maar slechts elektronisch gegevens uitwisselen. De internetbroker heeft dan ook een veel minder persoonlijke relatie met de belegger dan de adviseur bij de bank. Dit aspect werkt ook door in de regelgeving die tot stand is gekomen op basis van de Wet Toezicht Effectenverkeer 1995.
Aanvulling is neergelegd in de Nadere Regeling Toezicht Effectenverkeer 1999, welke regeling recentelijk is gewijzigd. In artikel 28 van die (gewijzigde) Nadere Regeling is het zogenaamde “know-your-customer”-beginsel verder aangescherpt. Lag tot voorkort vast dat deze regel met zich mee brengt, dat de effecteninstelling alle mogelijke informatie van en over de belegger moet inwinnen.
Eenvoudig profiel
Uiteraard voorzover die redelijkerwijs relevant is bij de uitvoering van de te verrichten diensten. Nu ligt ook vast dat dit cliëntenprofiel schriftelijk of elektronisch moet worden vastgelegd. Voorbeelden van informatie die daarbij moet worden ingewonnen en vastgelegd, zijn de financiële positie van de belegger, diens ervaring met het beleggen in financiële instrumenten en zijn beleggingsdoelstellingen.
Voor internetrelaties zit de crux dan ook in de mate waarin de internetbroker zich moet verdiepen in de achtergronden van de cliënt. De internet-broker beperkt zijn dienstverlening tot het doorgeven of uitvoeren van de door de belegger uitdrukkelijk op eigen inititatief gegeven effectenorders. Volgens de toelichting op de Nadere Regeling betekent dit dan ook dat de internetbroker zich kan beperken tot een eenvoudig profiel.
Daarin moeten kennis, financiële positie en beleggingsdoelstelling worden vastgelegd. Als de belegger ook in derivaten als opties of futures wil handelen, moet daaraan in het profiel expliciet aandacht geschonken worden. De Nadere Regeling zegt: "Geautomatiseerde systemen zoals beursorderlijnen moeten voorzien in een mechanisme dat waarborgt dat een cliëntenprofiel wordt opgesteld en bij de dienstverlening rekening gehouden wordt met dit profiel.”
Basisbescherming
Onderdeel van rekening houden met het risicoprofiel is dat de internetbroker moet zekerstellen dat de belegger over voldoende middelen beschikt om de verplichtingen na te komen, die uit de transacties voortvloeien. Daartoe moet het geautomatiseerde systeem van de internetbroker zo zijn ingericht dat alleen transacties worden verricht als de betrokken belegger aan de uit die transactie voortvloeiende verplichtingen kan voldoen.
Dit betekent niet alleen dat de koopprijs moet kunnen worden betaald, maar ook dat voldoende financiële ruimte bestaat om aan eventuele marginverplichtingen te kunnen voldoen. Dit heeft tot gevolg dat de bescherming die beleggers genieten, minder omvangrijk is, dan wanneer er sprake zou zijn van een advies- of vermogensbeheerrelatie. De internetbelegger kan in beginsel slechts aanspraak maken op een zekere vorm van basisbescherming.
Deze basisbescherming bestaat uit drie aspecten:
De bescherming van zijn cliëntenprofiel,
De bescherming tegen het aangaan van transacties, waarvoor geen financiële ruimte bestaat,
Het doorlopend bewaken van verplichtingen uit financiële instrumenten, zoals opties of futures, ofwel: het bewaken van de marginverplichtingen.
Op eigen tellen passen
Wil de belegger meer bescherming dan deze basisbescherming, dan zal dat kunnen door een adviesrelatie met een effecteninstelling aan te gaan of, indien nog meer bescherming gewenst is, door een overeenkomst tot vermogensbeheer met een effecteninstelling te sluiten. Een internetbelegger is echter primair op zichzelf aangewezen en moet dan ook goed op zijn eigen tellen moeten passen.
William Schonewille: Vermogenshuivader
William Schonewille: Zorgplicht banken
William Schonewille: Pensioemelaar aansprakelijk
William Schonewille is werkzaam op de sectie bank- en effectenrecht van het Haagse advocatenkantoor Barents & Krans. Schonewille schrijft zijn columns op persoonlijke titel. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Uw reactie is welkom op
schonewille@iex.nl.
William Schonewille is werkzaam op de sectie bank- en effectenrecht van het Haagse advocatenkantoor Barents Krans. Schonewille schrijft zijn columns op persoonlijke titel. Op moment van publicatie is hij privé long... [of: Op moment van publicatie had Schonewille geen positie in de genoemde aandelen] , maar posities kunnen op elk moment veranderen. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen.